Aansprakelijkheid wortelopdruk bomen van de gemeente?

​

De wet bepaalt over bomen in artikel 5:42 van het Burgerlijk Wetboek (BW) is bepaald:

- Lid 1.Het is niet geoorloofd binnen de in lid 2 bepaalde afstand van de grenslijn van eens anders erf bomen, heesters of heggen te hebben, tenzij de eigenaar daartoe toestemming heeft gegeven of dat erf een openbare weg of een openbaar water is.

- Lid 2 De in lid 1 bedoelde afstand bedraagt voor bomen twee meter te rekenen vanaf het midden van de voet van de boom (...).

De gemeente mag dus wel op een korte afstand van uw perceel een boom plaatsen als dat een openbare weg of openbaar water is. Vervolgens staat er in artikel 5:44 lid 2 BW:

Degene op wiens erf wortels van een ander erf doorschieten, mag deze voor zover ze doorgeschoten zijn weghakken en zich toeëigenen.

​

Maar het kappen van wortels van sommige bomen kan er voor zorgen dat de boom het niet overleeft doordat er teveel wortels worden gekapt of er een ziekte in de boom kan komen. In het slechtste geval valt de boom dan om en valt op uw woning. De rechter te Eindhoven overweegt in een geschil tussen de gemeente en een van haar bewoners over een boom op 15 centimeter van het perceel van die bewoner als volgt:

​

"- Aan de gemeente kan worden toegegeven dat van haar in het algemeen niet kan worden gevergd dat zij bij elke boom die op relatief korte afstand van een naburig perceel staat preventief bij het planten een constructie aanbrengt of andere maatregelen treft die het doorgroeien van de wortels belemmert en evenmin dat zij van elke boom in haar bestand periodiek ondergronds controleert of de wortels van deze boom doorgroeien in een naastgelegen perceel. Dit zou onevenredige kosten voor de gemeente met zich mee brengen en in veel gevallen zorgt de aanwezigheid van boomwortels niet voor overlast.

- [eisers] hebben anderzijds terecht gesteld dat bij het planten van een boom op een dergelijke korte afstand van een naburig perceel met woning, in een woonwijk, van de gemeente mag worden verlangd dat zij zich vooraf meer dan anders rekenschap geeft van nadelen die de eigenaar van dat perceel van de boom kan gaan ondervinden. Zij dient de belangen van die eigenaar bij haar afwegingen te betrekken. De gemeente heeft in dit verband onweersproken gesteld dat de boomsoort waar het hier om gaat een reguliere stadsboom betreft die vooral diep en verticaal wortelt en dat (afgezien van de betreffende voortuin) in de omgeving van de boom er geen aanwijzingen zijn dat de wortels van de boom voor problemen zorgen, ook niet in het omringende trottoir, dit terwijl de boom er al geruime tijd staat. In dat licht bezien is de enkele stelling van [eisers] dat de gemeente op grond van haar zorgplicht jegens hen niet tot de aanplant van deze specifieke boom zonder direct preventieve maatregelen te treffen op die locatie had mogen overgaan onvoldoende onderbouwd door enkel te wijzen op de gevolgen die zij thans van de boom ondervinden.

- e gemeente heeft haar zorgplicht ten aanzien van haar bomen uitgewerkt in het Bomenbeleidsplan 2013. Dit plan voorziet in een regelmatige visuele controle van alle bomen van de gemeente, waarbij de veiligheids- en gezondheidssituatie van de bomen in beeld wordt gebracht. Met de controles overeenkomstig dit beleidsplan voldoet de gemeente in beginsel aan haar zorgplicht.

- Vast staat echter dat [eisers] op 16 september 2014 bij de gemeente hebben geklaagd over overlast door de wortels van de betreffende boom. Vanaf dat moment was de gemeente hiervan dus op de hoogte en vanaf dat moment strekte de zorgplicht van de gemeente zich mede uit tot de hinderveroorzakende wortels. Uit de stukken die de gemeente in het geding heeft gebracht blijkt dat de laatste controles van de boom in het kader van het Bomenbeleidsplan 2013 hebben plaatsgevonden op 11 juni 2015 en 3 september 2015. In het bijbehorende logboek zijn echter geen bijzonderheden genoteerd ten aanzien van de wortels van de boom. Hieruit kan worden opgemaakt dat de gemeentelijke controles kennelijk niet mede omvatten hinder die een boom veroorzaakt voor eigenaren van een ander perceel.

- Van de gemeente mag worden verwacht dat zij zich op grond van haar zorgplicht de belangen van degene die de hinder ondervindt in voldoende mate aantrekt. In dit geval heeft de gemeente de situatie bekeken en vervolgens elke verantwoordelijkheid van de hand gewezen onder verwijzing naar het recht van [eisers] om de wortels op hun eigen perceel te kappen.

- [eisers] hebben weliswaar het recht om de wortels in/onder hun eigen perceel te kappen, maar gezien het feit dat de natuurstenen platen direct grenzend aan het trottoir in de grond staan en een deel van de natuursteen in specie is gezet of gelegd, is dit sinds 2012 niet zonder meer mogelijk.

[eisers] hebben ook onweersproken gesteld dat zij in 2012 bij de aanleg van de tuin de wortels van de betreffende boom in hun perceel hebben gekapt, voor zover dat voor de aanleg van de tuin nodig was. De overlastmelding bij de gemeente dateert van 2014. Dat betekent dat de wortels binnen een tijdsbestek van ongeveer twee jaren zodanig zijn gegroeid dat zij hinder zijn gaan opleveren. Na het indienen van de dagvaarding is de schade nog verergert. Er lijkt dan ook sprake te zijn van een structureel probleem.

Daarbij komt dat de gemeente ter zitting heeft verklaard dat het kappen van wortels met kennis van zaken dient te gebeuren in verband met het risico op zwammen. Dit betekent dat het kappen van de wortels onder het perceel van [eisers] niet kan worden aangemerkt als normaal tuinonderhoud en dat het, gelet op het korte tijdsbestek tussen het kappen van de wortels in 2012 en het ontstaan van de schade in 2014, ook maar de vraag is of het opnieuw kappen van de wortels voldoende zal zijn om nieuwe schade in de toekomst te voorkomen.

- De gemeente stelt weliswaar dat zij (uit coulance) heeft onderzocht op welke wijze zij zelf verdere schade door de boomwortels zou kunnen voorkomen en dat is gebleken dat er geen (reële) mogelijkheden zijn om maatregelen te treffen, maar zij heeft deze stelling op geen enkele wijze onderbouwd. De juistheid van deze stelling kan dan ook niet worden aangenomen.

- De kantonrechter is daarom van oordeel dat de gemeente jegens (eisers) onvoldoende invulling heeft gegeven aan de op haar rustende zorgplicht.

​

De belangrijke passages van de uitspraak zijn 'vet' gemaakt. Bij een probleem met wortelopdruk is het dus belangrijk direct dit te melden bij de gemeente. Vraag dan of u de wortels van de boom bij u voor de deur zelf kunt kappen of dat daarvoor een expert nodig is. U kunt de uitspraak van de kantonrechter nalezen door te klikken op het logo van de Rechtspraak. Heeft u ook een probleem met boomwortelopdruk? Neem dan vrijblijvend contact op met JuristBrabant.nl (JuristBurenrecht.nl).