Is de wilsbekwaamheid goed onderzocht?
Bij het maken van bijvoorbeeld een testament moet een notaris goed onderzoek doen of de testateur nog wilsbekwaam is. Ook bij de verkoop van een woning dient iemand wilsbekwaam te zijn. Daarvoor hebben de notarissen een checklist 'het Stappenplan' opgesteld. In een Hoger Beroep procedure bij de notariskamer te Amsterdam geeft de rechter nog eens uitleg hoe de notaris dient te handelen:
"Het hof stelt voorop dat als uitgangspunt geldt dat iedereen aan wie op grond van de wet de bekwaamheid daartoe niet is ontzegd, bij testament uiterste wilsbeschikkingen kan maken. Een notaris dient daaraan in beginsel zijn ministerie te verlenen en moet op verlangen van een testateur doen wat is vereist om diens uiterste wilsbeschikkingen in een testament vast te leggen. Zoals bij elke akte moet de notaris de wilsbekwaamheid van de betrokkene beoordelen. Het komt daarbij in eerste instantie aan op de eigen waarneming van de notaris, die daarvoor een redelijke beoordelingsvrijheid toekomt. Bij gerede twijfel aan de wilsbekwaamheid is in het algemeen verder onderzoek aangewezen. Het Stappenplan biedt hiervoor een handreiking.
- Het hof overweegt als volgt. Ter zitting in hoger beroep is het hof gebleken dat de notaris wist, althans het vermoeden had dat erflaatster wegens psychische redenen in het verpleeghuis verbleef. Verder is van belang dat de neef, die een belanghebbende was, het eerste telefonisch contact heeft gelegd met de notaris voor het maken van een afspraak. Het initiatief voor het verzoek tot dienstverlening kwam derhalve niet van erflaatster, maar van een ander die bij de wijziging van het testament een direct belang had. Het nieuwe testament week voorts ingrijpend af van het vorige. De neef is ook degene geweest die erflaatster tweemaal heeft begeleid in de contacten met de notaris. Verder staat vast dat erflaatster tijdens de eerste ontmoeting met de notaris niet uit de auto wilde komen, onzeker was over de gang van zaken en voorts onrustig was. Onder deze concrete omstandigheden had de notaris naar het oordeel van het hof gerede twijfel over de wilsbekwaamheid van erflaatster behoren te hebben en had het voor de hand gelegen dat hij – gelijk het “Stappenplan” adviseert – zich bij zijn besluitvorming ter zake had laten bijstaan door medewerkers van zijn kantoor en hen als getuigen had laten optreden bij het (eventueel) passeren van de akte in het verpleegtehuis. Minstgenomen had hij evenwel, alvorens een eigen oordeel over de wilsbekwaamheid van erflaatster te vormen, informatie moeten inwinnen bij een verpleegarts of het verplegend personeel van de zorginstelling waar erflaatster verbleef (of zich anderszins moeten laten voorlichten over de geestesgesteldheid van erflaatster). De notaris kan tuchtrechtelijk worden verweten dat hij dat heeft nagelaten. De klacht is dan ook, anders dan de kamer heeft geoordeeld, gegrond."
De notaris moet dus zorgvuldig onderzoek doen. De wijze waarop hij dat onderzoek heeft gedaan valt niet onder de geheimhouding, de inhoud van de gesprekken wel. Ouderen kunnen beschermd worden door een levenstestament of een meerderjarige bewind en mentorschap/ curatele. Heeft u ook een probleem met een notaris over een testament gemaakt door een wilsonbekwame testateur, neemt u dan vrijblijvend contact op met JuristBrabant.nl (JuristTuchtrecht.nl).
