Beroep op legitieme voor bijstandgerechtigde verplicht?
Stel dat uw ouder(s) besluiten om u te onterven en uw kinderen benoemt tot de erfgenamen. Op het moment van overlijden zit u in de bijstand. Bent u als legitimaris dan verplicht een beroep te doen op de legitieme portie? Uw kinderen zouden in dit geval de legitieme portie aan u moeten betalen terwijl u daardoor mogelijk geen aanspraak meer maakt op de bijstand.
De kantonrechter in Limburg heeft zich over de vraag gebogen of het niet beroepen op de legitieme portie een schenking oplevert en de bijstandgerechtigde dat niet had mogen doen. De kantonrechter kwam tot de volgende conclusie:
Gezien hetgeen partijen naar voren hebben gebracht, staat de rechtbank in casu allereerst voor de vraag of het niet opeisen door [X.] van haar legitieme portie, waardoor haar kinderen een hoger bedrag uit de erfenis van oma hebben ontvangen, kan worden aangemerkt als een schenking aan verweerders.
De rechtbank beantwoordt die vraag ontkennend en motiveert dit als volgt.
[X.] heeft als legitimaris een wilsrecht. Indien [X.] via een wilsuiting aanspraak had gemaakt op haar legitieme portie uit de erfenis van oma, zou voor [X.] een nader te bepalen geldvordering op die nalatenschap ontstaan. Door geen aanspraak te maken op haar rechten als legitimaris en haar legitieme portie aldus niet op te eisen, verricht [X.] geen schenking jegens haar kinderen en kan dit evenmin worden gezien als een bevoordeling uit vrijgevigheid (welk begrip hetzelfde inhoudt als een schenking). Voor het kunnen aannemen van een schenking is immers in de eerste plaats vereist dat de schenker, ten koste van zijn eigen vermogen, de andere partij verrijkt. Er dient aldus sprake te zijn van een vermindering van de vermogenspositie van de schenker. Dat is in casu niet het geval. Het eigen vermogen van [X.] is immers niet aangetast doordat zij geen aanspraak heeft gemaakt op haar legitieme portie. Met andere woorden: het vermogen van [X.]
is niet verminderd, maar onveranderd gebleven.
Nu er naar het oordeel van de rechtbank feitelijk geen sprake is van een schenking aan verweerders, is het college ten onrechte in de veronderstelling dat het bijstandsverhaal jegens verweerders kan toepassen op grond van artikel 62f Wwb c.q. Pw, zodat het verzoek van het college reeds op grond hiervan dient te worden afgewezen.
Dat lijkt dus goed af te lopen voor de bijstandgerechtigde, maar de rechter heeft niet getoetst aan artikel 31 participatiewet:
Tot de middelen worden alle vermogens- en inkomensbestanddelen gerekend waarover de alleenstaande of het gezin beschikt of redelijkerwijs kan beschikken.
Waarschijnlijk dient u als legitimaris wel een beroep te doen op uw legitieme portie. Heeft u ook een probleem rondom de afwikkeling van een erfenis? Neemt u dan vrijblijvend contact op met JuristBrabant.nl (JuristErfrecht.nl). U kunt de volledige uitspraak nalezen door te klikken op het logo van de Rechtspraak.
Deze website wordt mede mogelijk gemaakt door ExpertErfrecht.nl en SpecialistErfrecht.nl. WPNR 7289, 2020
